FUGLAR
Klikka á myndina og síggj hana í fullari stødd. Myndatekstur sæst við at peika á myndina við músini

PLASTIK Í SJÓFUGLI

Listi yvir sjáldsamar fuglar í Føroyum

 
ER VIÐAREIÐI EITT ROTTUREIÐUR?
Í sambandi við Phd verkætlanina hjá Johan Henrik Funder Castenschiold at kanna náta, setti hann satelitt móttakarar á 15 nátar í Urðini á Viðareiði. Samstundis setti hann umleið líka nógv myndatól upp við reiðrini hjá hesum 15 nátunum.

Fulmarus glacialis

Urðin Mikla, Viðareiði 03.07.2024
Knappa viku seinni – 04.07.2024, vóru 11 av 15 reiðrum tóm - bæði egg og ungar vóru horvin.
Og fyri fyrstu ferð vísti myndatólið eina rottu drepa ein nátaunga og eta hann. Frá tí, at rottan drap ungan, og til hon hevði etið hann, gekk bara ein hálvur tími. Óivað eru hini 4 reiðrini tóm í dag; men tað fara myndatólini at vísa okkum komandi dagarnar.

Fulmarus glacialis Fulmarus glacialis Fulmarus glacialis

So seint sum í gjár hoyrdu vit ein viðoying í Útvarpinum greiða frá, hvussu væleydnað rottutýningin á Viðareiði var; men granskingin hjá Johan Henrik Funder Castenschiold prógvar júst tað øvugta – at støðan er katastrofal í Urðini á Viðareiði, og møguliga eisini har lundin verpur, og í ringasta føri – kring alla Viðoynna.
Rottur eru alla staðni, og alt bendir á, at rottutýningin hjá Umhvørvisstovuni seinastu árini als ikki hevur havt nakra ávirkan. Ein av orsøkunum er kanska, at stovnurin hevur lenað seg at einum, sum er serfrøðingur í at týna rottur í kloakkum – sum ikki finnast á føroyskum fuglarókum, í staðin fyri at tosa við tey lokalu.

Og hvussu er við burturkastinum á staðnum?
Hvussu sleppa bóndur av við teirra vanliga burturkast og burturkastið frá garðinum?
Nú bíða vit, nátin og viðoyingar spent eftir, hvussu Umhvørvisstovan fer at loysa rottutrupulleikan...


BLÁDÚGVA Columba livia

 Columba livia

Hesin sjúki bládúgvuungin bóltaði runt í bønum í Sandágerði 24.05 2024, og fekk valla staðið á beinunum. Samstundis vórðu sjúkar bládúgvur eisini sæddar í Nólsoy. Talan kann vera um fuglakrím, men tað ber ikki til at siga við vissu, um ikki allur sjúkur villini fuglur verður kannaður.
E.S. Sjá dagføring um súlurnar longur niðri.

RINGMERKTUR NÁTI Fulmarus glacialis

Fulmarus glacialis
Poul Johannes Simonsen ringmerkti ein náta 10 sjómíl norðan úr Fugloynni 03. oktober 1999, og sama náta fleygaði hann aftur eystan úr Nólsoynni 28. januar 2024 - tað er 24 ár, 3 mánaðir og 25 dagar (8883 dagar) seinni. PJS sá tíverri ikki, at nátin var ringmerktur, so hann kipti hann. Óneyðugt er væl at siga, hvussu forharmaður PJS var, tá hann seinni kom fram á, at fuglurin var ringmerktur.

Hetta er tann elsti nátin, vit vita um, í Føroyum; men í Onglandi hava teir ein, sum fekk ringin eftirhugdan, tá hann var 43+ ára gamal.

Fulmarus glacialis

SÚLUR Morus bassanus Í NEYÐ

Morus bassanus Morus bassanus Morus bassanus

So hendi tað aftur!
Hendan sjónin sást fyri fyrstu ferð í 2021, og nú sæst hon tíverri aftur. Nú 09. juni 2023 tók Elith Godtfred hesar myndirnar av fleiri ússaligum súlum, sum valla fóru undan, tá stýrimaðurin Tórhallur Klæmintson Jacobsen filmaði tær. Elith Godtfred tók 2 súlur við til lands, sum vórðu handaðar Umhvørvisstovuni, sum síðani skuldi lata tær til Heilsufrøðisligu Starvsstovuni. Tað verður áhugavert at hoyra, hvat teirra kanningar fara at vísa.
E.S. Longri niðri á hesi síðuni ber til at lesa um syndarligu støðuna hjá súluni í 2021.
DAGFØRING 12.05.2024: Hendan dagin fingu vit súlurnar aftur frá Umhvørvisstovuni, tí Heilsufrøðiliga Starvsstovan metti ikki, tað var nakað grundarlag at kanna súlurnar fyri fuglakrím ella aðra sjúku.

Morus bassanus

________________________________________________

Sjúrður Hammer í útvarpstíðindunum 03.07.2023

________________

Video


HUNGURSBITNAR GRÁGÆS Anser anser

Anser anser

Nólsoy 16.03.2023: Nú kavin hevur ligið í mánaðir og frosturin hevur bitið, hevur tað ikki verið lætt hjá fuglunum at lívbjarga sær, tí man fær ikki skavað nakað fram úr frystari mold, sum liggur undir fleiri metrum av kava. Og tá so vatnið eisini frystir, gerst støðan bara enn verri.

3 villar úthungraðar grágæs stóðu á trappuni hjá okkum í Nólsoy, tá Jens-Kjeld kom heim í dag. Tvær av teimum flugu eitt sindur burtur, tá Jens-Kjeld kom framvið teimum, meðan tann triðja bara haltaði eitt petti burtur. Jens-Kjeld bjóðaði teimum korn, men tað vildu tær ikki hava, so tað eru tær ikki vanar at eta.


NÓLSOY 20.10.2022

Corvus corax Corvus corax

Tá eg (Jens-Kjeld) 20. oktober 2022 var á veg heim úr Urðini í Nólsoy, fann eg ein deyðan ravn. Abraham og Bergur Mikladal høvdu ringmerkt hann í Skálabotni 14. januar 2016. 
Ravnurin er helst deyður av fuglakrími?


NÓLSOY 15.10.2022

Súla / Morus bassana Súla / Morus bassana

Deyðar súlur skola enn upp á land, so fuglakrímið hevur rakt føroyska súlustovnin meint.

ÚTHUNGRAÐIR OG DEYÐIR FULKUBBAR Alle alle

Alle alle

Nólsoy 19. december 2021:

Nógvir úthungraðir og deyðir fulkubbar eru funnir deyðir kring landið í seinastuni. Orsøkin er helst ringa veðrið, ið hevur leika í í Norðuratlantshavinum seinastu 2 mánaðirnar. Av 5 deyðum fulkubbum, funnir 2 teir seinastu dagarnar, hevði ketta bitið høvdið av 3 av teimum.


KANNING AV DRUNNHVÍTA Hydrobates pelagicus

Hydrobates pelagicus

Hydrobates pelagicus

Anne Ausems, Alexandra Fink & Ben Porter 04.09.2021

Hydrobates pelagicus Hydrobates pelagicus Hydrobates pelagicus Hydrobates pelagicus

Sum øll onnur børn skal drunnhvítaungin vigast og mátast

Ein bólkur av granskarum úr Wales, Hollandi og Týsklandi hava saman við Jens-Kjeld Jensen og Jógvan Thomsen síðan tíðliga í summar 2021 verið í Nólsoy og kannað drunnhvítan. Hetta eru fleiri undanverkætlanir (pilotprojekt), sum m.a. eftir ætlanini helst skulu enda við at lýsa, hvar drunnhvítin finnur sína føði, um hann verður ávirkaður av ljósunum við aliringarnar og møguligum komandi havvindmillulundum.

Dagføring 16.09.2021

Hydrobates pelagicus Hydrobates pelagicus Hydrobates pelagicus

Tá ungin varð vigaður 04.09.2021, var hann umleið 14 dagar gamal, og tá vigaði hann 24,7 g. Tá Anne Ausems vigaði hann aftur 16.09.2021, vigaði hann 37,2 g.
______________________________________________________________
Kanningarnar av drunnhvíta Hydrobates pelagicus halda fram í 2022

Hydrobates pelagicus Hydrobates pelagicusHydrobates pelagicus

Nólsoy 22.08.2022: Fyrsti ungin, ið varð klaktur í einum av reiðurkassunum í ár, vigaði 4,8 g, tá hann var 2-3 dagar gamal. Á myndunum sæst Ben Porter viga ungan.
Les meira um drunnhvítakanningina longur niðri á síðuni.

Sett mini-GPS-sendarar á drunnhvítar - Kringvarp Føroya

______________________________________________________________

Samstarv millum Umhvørvisstovuna og universitetið í Cardiff

12. september 2022: Higartil eru 6 drunnhvítaungar klaktir í reiðurkassunum, umframt at 6 egg eru á veg at verða klakt. Fleiri egg kunnu enn verða vorpin í nøkrum av hinum reiðurkassunum.

Hannah Hereward, Cardiff University. Lauren Evans, Scotland. Ben Porter, Cardiff University, Anna Ausems, Holland & Jens-Kjeld Jensen.

Hannah Hereward, Cardiff University. Lauren Evans, Scotland. Ben Porter, Cardiff University, Anne Ausems, Holland & Jens-Kjeld Jensen.

GPS GPS

Rutan hjá drunnhvítanum. Beinleiðis 160 km. til Hetlands, har hann fiskaði fyrstu ferð. Aftan á 2 samdøgur og aftan á at hava flogið íalt 600 km., var hann aftur í reiðrinum og gav unganum.

Kanningararbeiði á staðnum

Kanningararbeiði á staðnum

Drunnhvítaungi Drunnhvítaungi Drunnhvítaungi

Drunnhvítaungi

Hvør ungi verður vigaður í sínum egna formi, sum bara verður brúktur til hann. Tað er fyri ikki at bera nakra smittu millum drunnhvítarnar í Urðini í Nólsoy

Filmsbrot

Drunnhvítin kemur aftur í reiðrið til ungan

Foreldrini hjúkla um ungan

Foreldrini geva unganum at eta

Anne Ausems, Holland, Robert Thomas, Ben Porter & Hannah Hereward, Cardiff University, Sjúrður & Sára Hammer & Jens-Kjeld Jensen.
______________________________________________________________
Suðuri í Dølum 16.10.2022

Drunnhvítaungi Drunnhvítaungi

Á myndini til vinstru, sum varð tikin 12. september, vigaði ungin 9 gram. Á myndini til høgru, sum varð tikin í dag - 16. oktober, vigaði ungin 41,5 gram.

Drunnhvítaungi

Nólsoy 05.11.2022: Nú er tann seinasti drunnhvítaungin farin úr reiðurkassunum Suðuri í Dølum. Tann 01. november vigaði ungin 42,3 gram, so vónandi vinnur hann vegin fram til Suðurafrika.

_____________________________________________________________

Kanningarnar av drunnhvíta Hydrobates pelagicus halda fram í 2023

Granskarar

Nólsoy 09.09.2023. Fólkini eru frá vinstru: Jógvan Thomsen, Anne Ausems, Holland, Anna K. Znój, Polen, Rob Thomas, Wales, Zoe Deakin, Wales, Jade Philips, Wales, Jens-kjeld Jensen, Mark Bolton, Scotland og Ben Porter Wales.
Tvey vanta á myndini: Sjúrður Hammer og Hannah Hereward, Wales.

Í 2023 fekk Ben Porter fíggjarligan stuðul frá Granskingarráðnum í samstarvi við Umhvørvisstovuni til eina Phd verkaætlan í Nólsoy, har hann skal brúka reiðurkassar. Jens-Kjeld Jensen og Jógvan Thomsen bygdu kassarnar, og í tí sambandi hava fólkini á myndini verið í Nólsoy í summar. Anne Ausems hevur eisini enn einaferð eina minni verkaætlan í gongd við drunnhvítunum í bølinum í oynni.

Map

Teir 72 reiðurkassarnir hava fingið sera góða móttøku av drunnhvítunum, og bara nakrir fáir av teimum hava ikki fingið vitjan summarið 2023.

Fimm drunnhvítar fingu hvør sín GPS loggara festan á velið, og á myndini sæst, hvat tann eini av drunnhvítunum gjørdi, eftir at loggarin var festur á. Fyrst fleyg hann ein styttri túr í ein eystan, sum tók eitt døgn. So fleyg hann heim at geva pisuni, og tað tók umleið 10 minuttir. Síðan fleyg hann ein túr upp á 350 km. til Hetlands, og tað tók 2 døgn. Hann var sostatt á veingjunum í 3 døgn.

______________________________________________________________

Hydrobates pelagicus

Hydrobates pelagicus Hydrobates pelagicus Hydrobates pelagicus

Oktober/november 2023: Ein vaksin drunnhvíti vigar 26 g. í miðal. Tyngsti drunnhvítaungin í Urðini í Nólsoy í 2023 vigaði 54 g., tá foreldrini hildu hann vera nóg væl fyri, at kunna klára seg sjálvan.

Hydrobates pelagicus

24.11.2023, var tann síðsti ungin í heimagjørdu reiðrunum í Urðini í Nólsoy farin. Nú verður spennandi at kunna fylgja teimum á teirra ferð komandi árini.
_____________________________________________________________
Kanningarnar av drunnhvíta Hydrobates pelagicus halda fram í 2024

Nólsoy Lundi / Fratercula arctica grabae

Tann fyrra myndin er av Ben Porter og tveimum av hansara ensku starvsfeløgum, sum gera kanningar í Urðini. Tann seinna myndin er av einari spikafeitari lundapisu, sum býr í einum av reiðurkassunum, sum eru gjørdir til drunnhvíta. Myndin er tikin av Ben Porter 28.07.2024, og tann 14. august búði lundapisan enn í reiðurkassanum.

Ben Porter & Jens-Kjeld Jensen í Kvf

Skriv hjá Ben Porter á Facebook 31.08.2024

___________________________________________________

Drunnhvítapar við unga í Urðini í Nólsoy 17.09.2024

Hydrobates pelagicus

Video

Tá annar av drunnhvítunum kemur heim við føði til ungan, hjúklar drunnhvítaparið um seg og ungan og prátar saman, áðrenn skifti fer fram, og hin drunnhvítin fer til havs at leita eftir føði.

Allar upptøkur eru fjarstýrdar, so fuglurin veit av ongum.


2021 GJØRDIST ENN EITT FELLISÁR HJÁ TERNUNUM

Sterna paradisaea Sterna paradisaea

Alt bendir á, at í flestu bølunum kring landið kom einki undan fyrstu urptini.
Umleið 150 pør av ternum eru í ternubølinum í Stokkvík í Nólsoy.
16. juli rýmdu ternurnar úr Stokkvík
17. juli var bara 1 hálvdeyð nýklakt pisa úr øðru urptini at síggja og øll eggini vóru køld. Einar 5-6 ternur vóru síggja.
Støðan tykist vera tann sama í øllum ternubølunum, vit vita um – frá Fugloynni til Mykinesar  

EITT ÓFRÆTTAKENT VÁR

Morus bassanus

25. mai 2021 sótu umleið 15-20 súlur Morus bassanus í ein heilan dag í gronini í einum báti, sum fiskaði á Fugloyarbankanum, sambært Elith Godtfred. 30. mai sótu 15 súlur og ein terna í sama báti. Nógvar likkur vóru umborð, men tær hildu seg í hekkuni, tí súlurnar sótu í gronini.
Hetta, at súlur sita ein heilan dag umborð á skipi, kemur ikki fyri, sigur Poul Johannes Simonsen.
12. juni lógu 2 hálvdeyðar súlur í havnini í Nólsoy. Morgunin eftir var tann eina deyð, og tá eg, J-K,  leysliga kannaði hana, varnaðist eg beinan vegin, at hon var diddarak. Hin súlan hórar enn undan.
Um sama mundið ringdi Sólfinn Kjærbo og segði, at óvanliga nógvur svartfuglur var at síggja í Vágsfirði í Suðuroy.
13. juni lógu óvanliga nógvir lundar og fiskaði í havnini í Hattarvík.
14. juni lógu ritur, ternur og nátar og fiskaði krill beint uttan fyri molan í Nólsoy.
Alt  hetta er ógvuliga ófrættakent, og kann í ringasta føri benda á, at okkara búfuglur ikki fer at fáa nógvar pisur undan í summar.

Morus bassanus

______________________________________________________________
Dagføring 17.07.2021:

Morus bassanus Morus bassanus

Í dag sat hendan 3 ára gamla súlan hálvdeyð í Vágargjógv í Nólsoy. Tá Terji Holm tók hana upp, var hon bara fjaðrar og bein. Tað kemur vanliga ikki fyri, at man sær diddarakar súlur í Nólsoy; men hetta er tann triðja síðan 12. juni, so okkurt er heilt út av lagi í náttúruni.

TJALDUR Haematopus ostralegus
Haematopus ostralegus Haematopus ostralegus
Í fyrra helmingi av apríl 2021 lá kavi og rættiliga nógvur kuldi um alt landið í fleiri dagar. Umleið 13. apríl funnu fólk fleiri deyð tjøldur kring landið. Í Kaldbaksbotni lógu 3 deyð, og tað eina av teimum var hesin steggin, sum bara vigaði 310 g. Vanliga vigar ein tjaldurssteggi millum 450-500 g., so hann hevur tapt ein triðing av vektini, áðrenn hann doyði í hungri.
Eingi onnur óvanlig tekin vórðu funnin á honum – hann hevði ikki flogið á nakað, var ikki skaddur av skotum, og hevði eingi tekin um sjúku í nøkrum av innaru gøgnunum.
Hanus Ingi Hansen
Kaldbaksbotnur 13.04.2021. Mynd: Hanus Ingi Hansen

Haematopus ostralegus Haematopus ostralegus Haematopus ostralegus

Tórshavn 07.05.2021
Tað er ikki altíð so tespiligt at handfara deyðan fugl, og serliga ikki, tá man skal ansa eftir, at einki kemur á hann frá einum sjálvum. Men halt kipp, sum tað er gott við einum góðum netverki. Gjárkvøldið kl. 23 skrivaði Joan Petur Klein til mín og fortaldi, at Steingrím hevði funnið 12 deyð tjøldur í Hattarvík. Umleið kl. 19 í kvøld bar Steingrím tey til dyrnar hjá okkum, ávegis úr Hattarvík. Fantastiskt!

When Oystercatchers can’t find food (Tá tjøldrini ikki finna nakra føði)


LÍTIL MÝRISNÍPA Lymnocryptes minimus

Lymnocryptes minimus

Lymnocryptes minimus Lymnocryptes minimus Lymnocryptes minimus

09. februar 2021 fann Anna Jónleyg Hentze 5 lítlar mýrisnípur liggjandi deyðar lið um lið á Sandi. Vit tóku tað næstan fyri givið, at tær vóru deyðar í hungri, tí kavi og áhaldandi frostur hevði ligið fleiri dagar á rað.

Hanna Joensen sendi mýrisnípurnar til Nólsoyar, og nú hevur Jens-Kjeld so kannað tær. Allar vóru rak, men tær vóru ikki deyðar av hungri; men av kettubiti. Allar 5 eru dripnar av kettu.
Um somu tíð varð ein lítil mýrisnípa funnin deyð í Leynum, Hon var eisini dripin av kettu.

RINGMERKTUR VALMÁSI Larus hyperboreus

Larus hyperboreus Larus hyperboreus Geologgari

Hesin valmásin Larus hyperboreus varð ringmerktur sum pisa 30.06.2020 í Kongsfjorden, Elefantsteinen (Arctic Ocean, Svalbard (Spitsbergen). Valmásin varð funnin deyður við Haraldsund 12.01.2021.
Umframt at vera ringmerktur, hevði hann eisini ein geologgara um hitt beinið. Tá tey í Noregi lósu geologgaran, sóu tey akkurát, hvussu og hvar valmásin hevði ferðast, síðan hann varð merktur seinasta summar. Sjá kort.


RINGMERKTIR FUGLAR
Fleiri fuglar við litringum eru funnir í vár, her er ein teirra:

Svanur / Cygnus cygnus

Svanur Cygnus cygnus
05. mars 2020 fann Benny Tórsheim ein deyðan svan í Skálavík, sum var ringmerktur bæði við stálringi og litringi. Svanurin var ringmerktur 15.12.2009 kl. 09.30 í Welney Swan Pipe, Norfolk, UK (legg til merkis staðarnavnið). Welney Swan Pipe ligger í 1100 km fjarstøðu frá Skálavík.
Bládúgva / Columba livia
Bládúgva Columba livia

13. mai 2020 fekk eg eina ringmerkta, vælpiðaða bládúgvu inn um dyrnar, sum Finnur Lützen hevðu funnið í plantaguni. Vit sendu ringnummarið niður og nakrar fáar tímar seinni vistu vit, at hetta var ein bládúgva, sum Jens-Kjeld Jensen & Jógvan Thomsen høvdu ringmerkt í Nólsoy 01.10.2019. Les nærri her

Deyðiligheitin tykist vera stór hjá føroysku bládúgvunum. Nógvar eru ringmerktar, men ógvuliga fáar verða fráboðaðar aftur. Meiningin við at ringmerkja fugl, er fyri at fáa at vita, hvussu gamlir teir verða, hvussu teir ferðast o.s.f., so um tit finna ein ringmerktan fugl, sendi so endiliga ringin inn til kanningar.

HVUSSU HEVUR FUGLURIN TAÐ Í NÓLSOY?
Jón Aldará og Jens-Kjeld Jensen hava skrivað eina grein um støðuna hjá æðu, teista og heiðafugli í Nólsoy í blaðnum Frøði, sum kom út stutt undan jólum 2019.

Her kanst tú lesa greinina


SANDÁGERÐI 30.06.2019

Nólsoyaræða & Jens-Kjeld Jensen Nólsoyaræða & Jens-Kjeld Jensen Nólsoyaræða & Jens-Kjeld Jensen

Vinfólk hittast :)
Jens-Kjeld og onnur hava givið hesi nólsoyaræðuni at eta í fleiri ár úti í Nólsoy. Hon hvarv úr Nólsoy nakað síðani. Tá vit vóru úti í Sandágerði 30.06.2019 kom ein æða spelandi móti okkum. Hon rann framvið okkum og beint til Jens-Kjeld, og so kendi hann hana aftur. Hyggi eftir filmsbrotunum niðriundir, so síggja og hoyra tit, hvussu tað ljóðar, tá gamlir vinir hittast.
______________________________________________________________________________________

Movie 1

Movie 2

Movie 3

Movie 4

______________________________________________________________________________________
Sandágerði 03.07.2019

Nólsoyaræða & Jens-Kjeld Jensen Nólsoyaræða & Jens-Kjeld Jensen Nólsoyaræða & Jens-Kjeld Jensen

03.07.2019 lá æðan á 4 eggum í garðinum hjá Jens Mohr í Sandágerði, og tá vóru vit úti við seiði til hana. Hon lá ikki so føst á eggunum, men mól oman móti sandinum og so niðan aftur á reiðrið
10.07.2019 var skilið tað sama, og tá var 1 egg brotið. Jens-Kjeld tók tí æðuna við sær, tá hann fór út við Ternuni kl. 22. Vónandi gleðist hon um at vera komin heim aftur.

Nólsoyaræða & Jens-Kjeld Jensen

Nólsoy 15.07.2019


SO TAGNAÐI HENDAN RØDDIN

Kvørkveggja / Turdus merula Kvørkveggja / Turdus merula

Tað eru so fá ár, síðan kvørkveggjan kom heim í bygdina í Nólsoy úr Urðini at reiðrast.
Tann fyrsti ungin í bygdini varð klaktur í einum reiðri niðri við kajina, og hann var so óheppin at detta úr reiðrinum og breyt annað beinið. Vit settu skinnara á beinið og høvdu hann í pleygu, til beinið vaks saman aftur. Síðan tá vaks talið av pørum í bygdini til umleið 7-8, áðrenn talið byrjaði at minka – helst tí kettur drupu kvørkveggjurnar.
Í mars 2019 vóru bara 2 pør eftir í bygdini, og nú er bara eitt par eftir.
Steggin á myndunum sang so lystiliga fyri gestunum á Kaffistovuni, til ein ketta kom framvið og drap hann 22. mars umleið klokkan 10.45. Kenneth Jacobsen kom norður til okkum við ringmerkta steggjanum, sum varð ringmerkt gott 5 ár frammanundan – sjá rapportina frá Zoologisk Museum

So syndarligt, at so nógvur smáfuglur verður dripin av leysgangandi kettum; men enn verri er líkasælan hjá eigarunum av kettunum ...

Kvørkveggja / Turdus merula

Kvørkveggjuungin, sum var í pleygu hjá okkum

Les meira um kvørkveggjuungan Sólrun


HEPPIN BYRSUMAÐUR

Hvidravn / Corvus corax

Útstappaði hvítravnurin hevur hildið til í Nólsoy í allan vetur. Man hevur ikki kunna komið í námynd av honum, tí hann var so styggur; men fyri góðum mánaði síðan eydnaðist tað – tá varð hann skotin av einum av teimum bestu byrsumonnunum í Nólsoy.

Tann seinasti hvítravnurin varð skotin í 1902. Vit hava tí verið í samband við Sotheby’s í London, og har varð hvítravnurin mettur at hava eitt virði á umleið 10.000 og 14.000 Euro.

Dagføring 01. apríl: Minst til, at tað er 01. apríl, so søgan uppiyvir er ikki heilt sonn. Útstappaði ravnurin í Nólsoy er ein blendingur (hybrid) millum ein ravn og ein hvítan hana av Oyri - og tað er ein sonn aprílsøga.

FØROYSKIR FUGLAFRØÐINGAR ROYNA ENN EINA FERÐ AT FÁA LUNDAN FRIÐAÐAN

og hesu ferð verða teir stuðlaðir av Dansk Ornitologisk Forening
Lundi / Fratercula arctica grabae 2005
Stór skomm!
Og hetta áttu vit sjálvi at duga at sæð!
Men tá talan er um okkara náttúrutilfeingi, halta vit av álvara aftaná framkomnum londum.
Tað eru tey, sum halda, at í Føroyum skulu føroyingar ráða; men um hesi so halda, at vit eiga fuglin, so taka tey alvorliga feil, tí fuglurin er longri í okkara grannalondum og øðrum londum við, enn hjá okkum.
Samstundis sum vit byggja sendistovur kring heimin og eru so errin av, at føroyingar eru alla staðni, verða vit til reinar heimføðingar, tá onkur talar at okkum. Tá krúpa vit í húðaskógvarnar og tosa um mentan og bjargasið og gloyma, at vit bert eru ein partur av einum størri heimi, har náttúran bløðir. Náttúruna koma vit ongantíð at eiga, og tað er okkara skylda at ansa eftir henni.

Les skrivið hjá DOF

Vágaportalurin


NÓGV PLASTIKK ER Í NÁTA

Hvannasund 07.05.2012

Sending í Kvf. 03.09.2018


TERNUPISURNAR Í NÓLSOY DOYÐU Í HUNGRI Í 2018

Terna / Sterna paradisaea Terna / Sterna paradisaea Terna / Sterna paradisaea
Kalsoy 30.06.2018

Tann 06. juli 2018 fór eg - Jens-Kjeld, á seiðaberg. Tá varð eg umgyrdur av í minsta lagi 200 kriandi ternum, sum vóru so gorhungraðar, at eg kundi geva teimum livur og garnar við hondini. Eg hugsaði beinan vegin, at hetta var ikki rætt. Tveir dagar seinni fór eg so ein skjótan túr gjøgnum ternubølið í Stokkvík og fann 20-25 deyðar, 2 næstan deyðar, sum vóru umleið 10 dagar gamlar, 2 næsten floygdar; men diddarak, umframt eina floygda pisu. Eg varð ikki álopin av nakrari ternu, og tá fortaldi ein granni til ternubølið, at ternurnar vóru vorðnar meira friðarligar longu eina viku frammanundan, og at tær tá eisini vóru hildnar uppat at leika í, tá hon nærkaðist bølinum.

Terna / Sterna paradisaea Terna / Sterna paradisaea

Stokkvík 10.07.2018

3 ternubøli eru í Nólsoy. Tvey smá, ávikavist á Tjørnunesi og í Bólstað, og så Føroya helst størsta, sum liggur í Stokkvík. Umleið 04. juli broyttu ternurnar í Nólsoy atburð - tær vardu ikki bølini longur, sum tær annars plaga. Tann 08. juli vóru tey smáu ternubølini á Tjørnunesi og Bólstað tóm, umframt at helmingurin av teimum 6-700 pørunum í ternubølinum í Stokkvík vóru burtur. Eg fann fleiri deyðar pisur, tá eg gekk ein kvikan túr gjøgnum bølið. Tann 12. juli gekk eg aftur gjøgnum bølið fyri at síggja, hvussu støðan var, og tað var ein syndarlig sjón. Har tað skuldi verið einar 1000-1500 ternupisur, vóru í staðin í hundraðvís av deyðum pisum, einstøk reiður við eggum, umframt at nakrar fáar floygdar pisur flagsaðu runt. Ikki ein einasta gomul terna við nebbasild var at síggja, so tær fáu floygdu pisurnar hava ikki stóran møguleika at yvirliva, eftir sum tær helst skuldu fingið føði frá foreldrunum í í minsta lagið eina viku aftrat.

Støðan sær út til at vera tann sama í Kalsoynni.

Terna / Sterna paradisaea Terna / Sterna paradisaea

Stokkvík 12.07.2018

I kvøld 12. juli, sigldu vit tríggir - Marnar á Skúr, Hergeir Jacobsen og eg (J-K.J.) ein túr runt um Nólsoynna. Á túrinum sóu vit 2-300 ritureiður við einans 8-10 pisum, hini reiðrini vóru tóm.
Stovnurin av lundum í Urðini í Nólsoy varð mettur at vera millum 30.000-50.000 pør í 1997, og har vórðu 8188 lundar fleygaðir í 1996 og 13286 í 1999.
Í kvøld kl. 19.30 var ikki ein einasti lundi at síggja í Urðini, og á sjónum lógu í mesta lagið 150-200 lundar. Tað sigur seg sjálvt, at tá eingin gamal lundi sæst í Urðini, so doyggja tær fáu pisurnar, sum kanska kundu komið undan. Tað einasta, sum kann bjarga teimum er, at nebbasildin kemur aftur, eins brádliga, sum hon hvarv, umleið tann 04. juli.

Dagføring 19. juli: Enn sæst hendinga terna koma inn við nebbasild í bølinum í Stokkvík, og somuleiðis eru nakrar stórar ternupisur eftir í bølinum. Tær eru floygdar; men so diddarak, at tær bara megna at flúgva fáar metrar, áðrenn tær detta niður aftur.

LUNDIN ER FRIÐAÐUR Í URÐINI Í NÓLSOY Í 2018
Lundi / Fratercula arctica grabae
Lundin hevur ikki verið friðaður í Nólsoy seinastu árini, so hattin av fyri Heimaru Helvt, nú teir á hagafundi 04. februar í ár samdust um, at eingin fer á fleyg í Urðini í 2018. Við at friða, gera nólsoyingar tað sama sum tey í Skúvoy og Mykinesi.
I 1997 var eitt lið av granskarum í Nólsoy í 1 mána, og teir meira ella minni búðu úti í Urðini. Tá metti svartfugla-eksperturin Lech Stempniewicz, at lundastovnurin í Nólsoy var millum 35.000 og 50.000 pør. Ein leyslig meting í 2018 er, at helst eru ikki meira enn 5.000 til 10.000 pør eftir í Nólsoy. Tað er ein afturgongd á umleið 80%.
Tað er sjálvandi ikki bara fleyging, sum týnir stovnin, tí nógv annað ger seg galdandi; men um vit í ringasta føri ímynda okkum, at tær flestu pisurnar frá seinasta summar vórðu skotnar í vetur, og at man so omaná tað eisini loyvir fleyg, gongur tað enn skjótari afturá, og tað er ikki gott.
Tað er sera hugaligt, tá teir ið fleyga lundan, eisini hugsa um at verja hann.

ENN EIN ÁHEITAN TIL HØGNA HOYDAL UM AT FRIÐA LUNDAN

fuglaveida_utoyggj2017

Áheitan frá Útoyggjafelagnum frá 06.11.2017

LONASVALA Delichon urbicum (Linnaeus, 1758)

Delichon urbicum

Delichon urbicum Delichon urbicum Delichon urbicum Delichon urbicum

Delichon urbicum Delichon urbicum

Hvalba 03.06.2017
Lonasvala er sera sjáldsamur gestur á vári og sumri, og hóast hon hevur roynt at yngla her, hevur tað bert eydnast henni 4 ferðir. Fyrsta skrásetingin um lonasvalu er frá 1899, og fyrstu ferð henni eydnaðist at yngla, var í 1956, so langt er millum ungarnar.
Eitt so fitt par rokast dúgliga við at byggja eitt reiður í Hvalba nú um dagarnar. Tey hava flogið í pendulfart við tilfari til reiðrið í nógvar dagar, men tá vit ikki hava stórvegis nøgdir av leiri í Føroyum, sum hon vanliga brúkar at byggja reiðrið við, tekur tað nærum ongan enda. Parið flýgur aftur og fram við moldklumpum og smáum urtum, sum tey so klíggja aftrat reiðrinum.
Sum tað hevði verið stuttligt at sæð nøkur smá blá høvd í reiðrinum seinni í summar.

GRÁGÁSIN Í STÓRUM VANDA FYRI AT VERÐA TÝND
Eingin ánar, um veiðan er burðardygg, tí eingin ánar, hvussu fáar eru eftir.
Tað er ørt at halda fram at skjóta grágás alt árið - bæði á vetri, tá eingin gróður er, sum tær kunnu stjala frá bóndrunum, og á sumri, tá tær eru fjaðursárar og hava ungar, tí man má vita meira um stovnin.
Hóast Fuglafrøðifelagið, Umhvørvisstovan og Havstovan mótmæltu, varð lov givið at skjóta grágás í 2014.
Búnaðarstovan, sum varðar av bóndrunum, viðmælti uppskotið, og hon umsitur eisini loyvið. MBM selur byrsurnar.
Tá loyvið varð givið, treytaði Løgtingið sær, at ein kanning var gjørd um stovnin. Men fíggjanin til hesa kanning er ikki komin enn, nú vit skriva 2017 ...
Vit hoyra um menn, sum sita í bili og plaffa grágæsnar niður, og vit vita eisini um onkran, sum brúkar lokkigæs, og tað skurrar í oyrunum, tí ikki skuldi verið neyðugt at brúkt lokkifugl, tá so nógv er til av grágás.
Men størsta skommin er hóast alt at síggja fólk selja grágæsnar á facebook...

Grein hjá Sjúrður Hammer

Grágás / Anser anser


OLJUDÁLKAÐUR LOMVIGI Uria aalge Nólsoy 22.02.2017
Uria aalge Uria aalge Uria aalge
Soleiðis sær man út, tá man svimur í heimsins reinasta havi ...
Baldvin Jacobsen fangaði hendan lomvigan á vágni í Nolsoy í morgun og bar hann niðan til Jens-Kjeld, sum so kipti hann. Hvussu nógvur annar oljudálkaður fuglur svimur kring oyggjarnar, kunnu vit bara gita um, tí teir flestu doyggja á sjónum; men tað er heilt vanligt at hoyra um oljudálkaðan fugl eystanfyri. Hetta líkist ongum; men so leingi einki krav verður sett um, at føroyskir observatørar skulu vera umborð á hvørjum útlendskum fiskiskipi, sum fiskar innan 200 míla markið, koma vit framhaldandi at síggja syndarligar lagnur sum hesa.

NÁTI Fulmarus glacialis

Fulmarus glacialis

Fulmarus glacialis Fulmarus glacialis Fulmarus glacialis

Nólsoyingar fóru sum vant eftir nátaungum seinast í august 2016. Tann 23. august glúpaði Marnar á Skúr nátaungan, sum sæst á myndunum, vestan fyri Trøllhøvda. Nátaungin var úthungraður og illa fyri, tí annar vongurin var innsnørdur av einum nylonbandi.
Hetta hava vit ongantíð sæð fyrr, og vit spyrja okkum sjálvi, hvør kann finna uppá at gera tílíkt?
Hvat var endamálið? Varð nátaungin brúktur sum lokkifuglur? Ella vildi onkur bara læra seg at binda knútar?
Óansæð, so má hetta metast sum djórapínsla av ringasta slag.

Vóni ikki, at vit nakrantíð koma út fyri tilburðum sum hesum aftur...


SVARTBAKAR Larus marinus DÁLKAÐIR AV FISKALÝSI

Larus marinus

Tórshavn 23.06.2016

Tórshavn 23.06.2016

Tórshavn 23.06.2016 Tórshavn 23.06.2016

Tórshavn 23.06.2016 Tórshavn 23.06.2016 Tórshavn 23.06.2016

Tórshavn 23.06.2016 Tórshavn 23.06.2016

Tórshavn 23.06.2016 Tórshavn 23.06.2016 Tórshavn 23.06.2016

Tað er næstan vorðið gerandiskostur at fáa fráboðanir um oljudálkaðan havhest og likkur frá til dømis Fugloyarbankanum, umframt oljudálkaðar likkur á landi; men í dag fingu vit eina heldur øðrvísi fráboðan: 13 svartbakar stóðu á Tinganesi – blankir av lýsi. Fuglarnir kláraðu valla at standa á beinunum, so stirdir í kulda og ússaligir vóru teir. Fuglarnir royndu alla tíðina at vaska sær við tí úrsliti, at teir smurdu lýsið um allan kroppin.
Svartbakarnir komu við Smyrli frá Tvøroyri til Havnar. Teir vóru innibyrgdir í einari bingju, sum var nýtt til at flyta alifóður. Tað eru nógv ár síðani flakavirkini fingu boð um, at alt slógv skuldi dekkast til, so man ikki aldi upp ein kunstiga stóran stovn av likku og øðrum másafugli - geldur tann lógin ikki fyri øll?
Syndarligt, at sovorðið sum hetta enn kemur fyri...

Larus marinus Larus marinus

Tórshavn 24.06.2016

SKULU VIT NÚ EISINI RÆNA REIÐRIÐ HJÁ GRÁGÁSINI?
Grágás / Anser anser
Um einans 47 grágæs eru skotnar, síðan loyvi var givið at skjóta tær, er tað einki minni enn eitt mirakul, sum kann samanberast við tá Jesus mettaði eina heila mannafjøld við 2 fiskum og 5 breyðum!
Grágæs hava verið til sølu á facebook, onnur hava latið tær í jólagávu o.s.f., og tá røkka 47 ikki langt!
Sum vit fyrr hava skrivað, so er tað heilt ótrúligt, at friðaða grágásin skal hava so ring livikor, nú hon endiliga er komin aftur síðan hon var týnd fyri skjótt 200 árum síðani!
Hóast allur fornuftur talaði móti tí, fingu nakrir fáir persónar lov at skjóta grágás alt árið á síni innmark, galdandi frá 2014.
At taka eggini frá grágásini er strangt bannað, og alíkavæl sær mann beinskerdar grágásarungar ganga runt á trøðunum hvørt ár. Høvdu ungarnir so gingið langt burtur frá alfaravegi, so hevði eg kanska skilt, at fólk tordu at stjala og klekja eggini; men tað er so galið, at eingin so mikið sum fjalir tað. Ungarnir ganga mitt inni millum húsini í ymisku bygdunum, so øll síggja tað og eru vitandi um tað.
Virðingin fyri løgregluni kann ikki vera stór, tað er vist!

Er tað betur at gita enn at vita?
Stak áhugaverd grein hjá Jens-Kjeld og Sjúrða Hammer

Grágásin broytti atburð, beinan vegin, menn byrjaðu at skjóta hana. Hon gjørdist so stygg, at bara mann setti ferðina niður á bilinum, fyri at kunna telja hana, kastaði hon seg á bláman og var langt av landi skotin, áðrenn mann so mikið sum náddi at innstilla myndatólið. Og tað bendir á, at onkur hevur skotið eftir henni frá bili. Eisini kann tað verða skjótingin við luftbyrsu frá bili, sum í stórum stíli tók seg upp í 2014 og 2015.
Eg tori ikki at hugsa um, hvat hendir, um mann nú fer at legalisera tað, sum longu fer fram í stórum stíli - at ræna eggini frá henni eisini!

Trupulleikin er ómøguligur at loysa

grein í Sosialinum 13.11.2015

Svartfuglur verður skotin í løtuni, og har er sama skilið, eingin ánar, hvussu nógv av okkara egna svartfuglastovni verður skotin, og hvussu stórur partur er útlendskur. Menn óivað eru nógvar av okkara kærkomnu lundapisum frá 2015 longu skotnar.

Vit hava júst havt vitjan av einum donskum fuglakennara, og hann hevur eygleitt menn skjóta skarv. Hann helt tað var so ógvusligt, at hann samanbar tað við skjótingina í París, og tað sigur ikki so lítið!
Anser anser
Beinskerdar (friðaðar) grágæs, Tvøroyri, Suðuroy 31.05.2014

PLASTIK Í NÁTUM

Jens-Kjeld & Franeker Plastic

Mánaðarskiftið august-september 2015 vitjaði Jan Andries van Franeker enn einaferð í Føroyum fyri at savna tilfar til hansara kanningar um plastik í føroyskum nátum. Og nú havi eg smakkað gamlan náta uppá hollendskan maner :)

Les meira um kanningina av plastik í náta

Her kunnu tit síggja ein film, har ein føroyskur nátaungamagi verður tømdur


HELGOLANDSFELLAN 21 ÁRA GOMUL
Roðaígða / Carpodacus erythrinus
29.08.2011 ringmerkti Jens-Kjeld 3 ungar roðaígður í Nólsoy. Tær vórðu fangaðar í helgolandsrúsuni.

Les grein í Sosialinum frá 20.05.1994


SKÚGVUR Stercorarius skua
Skúgvur / Stercorarius skua

Nýggj grein vísir, at minkingin av lundastovnunum lítið hevur at gera við vaksandi talið av skúgva, men heldur skildast vantandi føði og ov lítla tilgongd av ungfugli inn í stovnin.

Les greinina


LÓGLOYSIÐ HELDUR BARA FRAM!
Anser anser

Anser anser Anser anser

Vágar 28.06.2015
Tað er heilt ótrúligt, at friðaða grágásin skal hava so ring livivilkor, nú hon endiliga er komin aftur, síðan hon varð týnd fyri skjótt 200 árum síðani!
Hóast allur fornuftur talaði ímóti tí, fingu nakrir fáir persónar lov at skjóta grágás alt árið á síni innmark, galdandi frá 2014.
At taka eggini frá grágásini er strangt bannað, og alíkavæl sær man beinskerdar grágásarungar ganga runt á trøðunum hvørt ár. Høvdu ungarnir so gingið langt burtur frá alfaravegi, so hevði eg kanska skilt, at fólk tordu at stjala og klekja eggini; men tað er so galið, at eingin so mikið sum fjalir tað. Ungarnir ganga mitt inni millum húsini í ymisku bygdunum, so øll síggja tað og eru vitandi um tað. Virðingin fyri løgregluni kann ikki vera stór, tað er vist!

Hesir ungarnir á myndini ganga runt í Vágum, og sum ikki eina ferð, so tordi myndatakarin ikki at melda málið, men sendi myndirnar til mín.

Anser anser
Tvøroyri, Suðuroy 31.05.2014

TÚRUR RUNT NÓLSOYNNA
Nýggjurð, Nólsoy
Nýggjurð

Urðin & Hergeir Jacobsen Kapilin Kópur / Grey seal

Urðin, Kapilin og ein kópur

15.06.2015 sigldi eg ein túr runt Nólsoynna við Hergeir og Marnar á Skúr.
Vit sóu ikki ein einasta lunda flúgva ella standa á landi nakra staðni á oynni, og einans millum 100 og 200 lógu á sjónum.
Einasta staðið vit sóu ternur, var á Tjørnunesi, og har vóru umleið 100. Har mann annars plagar at síggja ternu, var antin eingin ella í mesta lagið 3.
Annars sóu vit umleið 10 pør av svartbakum, nakrar fáar teistar og 4 kópar.

Borðholið

5 FØROYSKIR BÚFUGLAR ERU KOMNIR Á EUROPEISKA REYÐLISTAN YVIR HÓTTAN FUGL

Lundi / Fratercula arctica grabae Náti / Fulmarus glacialis

Umframt lunda og náta, er æða, tjaldur og rita eisini hótt

Æða / Somateria mollissima faeroeensis Tjaldur / Haematopus ostralegus Rita / Rissa tridactyla

Samrøða við Sjúrður Hammer í Kringvarp Føroya 04.06.2015

Europeiski Reyðlistin

KLÓK KRÁKA Corvus corone cornix
Corvus corone cornix

Corvus corone cornix Corvus corone cornix

Eg veit, at kráka er klók, men at hon var so útspekulerað, tað hevði eg ikki roknað við. Hendan sat í havanum fyrradagin og fjasaðist við eina feittkúlu, og mitt í øllum sá eg, at krókurin við feittkúluni vendi uppeftir. Ikki fyrr enn eg nú fekk myndirnar inn á telduna, sá eg, at krákan snaraði netinum við feittkúluni í, so hvørt kúlan gjørdist minni.

POLITISK LÍKASÆLA, SO TAÐ FORSLÆR!
Lundi / Fratercula arctica grabae
Hóast lundin ikki hevur fingið nakra pisu seinastu 13 árini, er eingin politiskur meiriluti fyri at friða lundan
Lesið sera áhugaverdu greinina hjá Sjúrði Hammer og Jens-Kjeld Jensen

DUNNA Anas platyrhynchos domestica + ÆÐA Somateria mollissima faeroeensis

Hybrid

Æðublikarnir eru so vakrir, segði kollfjarðardunnan, tá hon 04.04.2004 fór gvaggandi oman í fjøruna. Úrslitið av fríggingartúrinum sást nakrar vikur aftaná, tá hesin fitti ungin spákaði millum hinar dunnuungarnar í dunnugarðinum. Tað at hetta so at siga ikki kemur fyri í náttúruni, vistu vit ikki fyrr enn nú, men vit læra, so leingi vit liva...

ÚTHUNGRAÐIR OG DEYÐIR FULKUBBAR Alle alle

Alle alle Alle alle Alle alle

Nú í december 2014 eru fleiri deyðir fulkubbar funnir kring landið. Flestu teirra hava verið ungar frá í summar og allir eru deyðir í hungri.
Tá nógvur vindur er fleiri dagar á rað, hevur fulkubbin ilt við at finna føði og fleiri hóra ikki undan.
Vit skulu heilt aftur til 1997-98 fyri at siga, at tað var vanligt at finna deyðar fulkubbar í Nólsoy; men nú ein dagin vóru 6 funnir.
Ofta leitar fulkubbin upp á land, beint áðrenn hann doyr - tað tykist, sum um hann er bangin fyri at drukna. Tí er tað eisini heilt vanligt at finna bæði doyggjandi og deyðar fulkubbar fleiri kilometrar frá sjónum. Tá mann tá finnur teir, eru teir trillrundir, so mann heldur teir vera spikafeitar; men tað er beint øvugt - teir lyfta fjaðrarnir og blása seg upp, tí teir eru rak, kaldir og illa fyri.

Alle alle Alle alle


MAKRELUR FULLUR AV NEBBASILD

Makrelur / Makrel / Mackerel

Makrelur / Makrel / Mackerel Makrelur / Makrel / Mackerel Makrelur / Makrel / Mackerel

06. september 2014 var Marnar Gaard við snøri á Skálavíksgrynnuni, og tá fekk hann næstan ikki snørið niður til toskin, tí har var so nógvur makrelur. Makrelurin var um at bresta av nebbasild, sum tit síggja á myndunum. Nebbasildin var í hóskandi stødd til lundapisurnar, men er komin í minsta lagið 2 mánaðir ov seint til pisurnar.

Fáar lundapisur hava verið at sæð í ár, men so seint sum 30. september sá Esbern í Eyðansstovu 2 feitar áarpisur, sum vóru á veg oman á sjógv.

Nebbasild / Tobis / Sand eels Nebbasild / Tobis / Sand eels


TÓM REIÐUR Í ÚTNORÐRI
Lundi / Fratercula arctica grabae

"Líknandi mynstur sæst hjá svartfuglinum í Skotlandi, Føroyum og Noregi – ella tvørtur um londini í útnorðri. Tey flestu av fuglasløgunum, sum ”Arctic Biodiversity Assessment” funnu í 2013, eru í afturgongd"...

Les sera áhugaverdu greinina


SVANUR Cygnus cygnus
Svanur / Cygnus cygnus

Svanaparið á Gróthúsvatni í Sandoy hevði 5 ungar. 02.07.2014 hvurvu allir ungarnir samstundis, og eftir gekk steggin við einum meiðslaðum vongi.

08.07.2014 vóru vit við Gróthúsvatn fyri sjálvi at síggja, hvussu svanasteggin hevði tað og tá sóu vit beinan vegin, at steggin dragsaði ein brotnan vong eftir seg. Steggin hevur helst roynt at vart ungarnar og er antin skotin ella sligin so hart, at vongurin brotnaði. Neyðardýrið hevur sostatt gingið við einum brotnum vongi í í minsta lagið 1 viku. Vit tosaðu við politistøðina í Havn í morgun, og tey lovaðu at syrgja fyri, at svanurin varð avlívaður, tí hann kemur aldri at flúgva aftur.
Ofta verður havt á munni: "At onkur tíggjar sær sum eitt djór", ella at hann ella hon er dýriskur; men tað haldi eg er at seta djórini á eitt lægri støði, tí djórini handla pr. instinkt, meðan maður leggur planir...

Dagføring: Vit trúðu ikki okkara egnu eygum, tá vit 31.07.14 enn eina ferð vóru í Sandoynni og aftur sóu vongbrotna svanan á Gróthúsvatninum. Tað merkti jú, at einki sum helst var hent, hóast løgreglan hevði sett ein mann til at taka sær av málinum longu 3 vikur frammanundan.

Vit tosaðu við Trónd Leivsson, landsskógarvørð, sum hevur verið burturstaddur eina tíð, og hann var líka ovfarin sum vit; men hann lovaði at taka sær av málinum, og hann skjeyt svanan 05. august. Svanurin hevur sostatt gingið við einum brotnum vongi í meira enn 1 mánað - og tað líkist ongum!

Svanur / Cygnus cygnus Svanur / Cygnus cygnus Svanur / Cygnus cygnus


HER RUGGAR IKKI RÆTT...
Grágás / Anser anser

Les greinina hjá Sjúrður Hammer og Jens-Kjeld Jensen


ER TAÐ BETUR AT GITA ENN AT VITA Á BÚNAÐARSTOVUNI?

Grágás / Anser anser Grágás / Anser anser

Les greinina hjá Sjúrður Hammer og Jens-Kjeld Jensen


SMYRIL Falco columbarius subaesalon

Falco columbarius subaesalon

Hesin ungi smyrlasteggin varð fangaður umborð á Atlantsfarðinum 21. september 2013. Manningin tók sær av honum og gav honum at eta og drekka í 3 dagar. Síðani tóku teir smyrilin við til lands, har Jens-Kjeld ringmerkti hann og slepti honum aftur.


RINGMERKING AV SKARVI Phalacrocorax aristotelis
Svartiklettur
Jens-Kjeld Jensen Jens-Kjeld Jensen
Johannes Simonsen Skarvsungi Johannes Simonsen

Svartiklettur Poul Johannes Simonsen & Johannes Poul Johannes Simonsen, Johannes & Kenneth Justesen Á landi í Svínoy

25. juni 2013 vóru Poul Johannes Simonsen, sonur hansara Johannes, Kenneth Justesen og Jens-Kjeld Jensen í 3 ymiskum urðum fyri at telja og ringmerkja skarvsungar. Fáir floygdir ungar vóru at síggja, og einans 4 ungar og 1 gamal skarvur fingu ring um beinið. 4 reiður við eggum í vórðu funnin, sum vanligt. Alt bendir á, at skarvurin hevur tað betri í ár, enn til dømis seinasta ár, tá nærum eingin ungi varð floygdur.


KJÓGVI Stercorarius parasiticus VIÐ UNGA
Kjógvi / Stercorarius parasiticus

Kjógvi / Stercorarius parasiticus Kjógvi / Stercorarius parasiticus Kjógvi / Stercorarius parasiticus

Kjógvi / Stercorarius parasiticus Kjógvi / Stercorarius parasiticus Kjógvi / Stercorarius parasiticus

10.07.2013 gingu vit norðanfyri og hugdu eftir hvítgulum hjúnagrasi Pseudorchis albida (L.) Á & D. Löve. Tá gingu vit okkum beint fram á hendan kjógvan, sum við alskins snildum royndi at lokka okkum burtur frá unganum.

HVØR AV ØÐRUM LIVA MÁ

Tjaldur / Haematopus ostralegus Tjaldur / Haematopus ostralegus Tjaldur / Haematopus ostralegus

Í Múla mundu vit traðka á eitt tjaldur, ið sat tætt við vegjaðaran. Tað byrjaði so at flagsa, haltaði og royndi alt tað kundi, fyri at lokka okkum burtur frá staðnum. Vit gingu nøkur fet aftaná tí og sóu so eina deyða tjaldursbøgu, sum helst var dripin av einum kjógva ella skúgva fyri 1-2 døgum síðani. Men fuglurin kann eisini hava lagt á hana, eftir at hon var deyð. Bøgan hevði bølt, so reiðrið var nærhendis. Neyðars tjaldurssteggin hevur so sitið á varðhaldi og roynt at vart bøguna og reiðrið líka síðani.

LUNDIN FRIÐAÐUR Í NÓLSOY Í 2013
Lundi / Fratercula arctica grabae
Á grannastevnu 05. apríl 2013 samtykti ein meiriluti av nólsoyingunum, ið eiga jørð, at friða lundan í 2013 - ella í 1 ár.

FUGLADEYÐI Í SUÐUROY
24. juli 2012 funnu fólk umleið 40 deyðar likkur á einum øki á 70 metrum á Tvøroyri. Dagin eftir - 25. juli, funnu vit 1 deyða likku og 1 júst deyðan ungan fiskimása á sandinum í Trongisvági. Málið verður kannað í løtuni; men teir báðir fuglarnir vit funnu, vóru so ikki deyðir í hungri.

Likka Fiskimási


UPPTELJING AV DRUNNHVÍTASTOVNINUM Í NÓLSOY
Fólk frá Náttúrugripasavninum eru saman við Jens-Kjeld Jensen farin undir at telja drunnhvítastovnin í Nólsoy. Hesar myndirnar eru frá 19. juli 2012.
Leivur Janus Hansen & William Simonsen

Leivur Janus Hansen & William Simonsen Jóhannis Danielsen Leivur Janus Hansen & William Simonsen Leivur Janus Hansen & William Simonsen


RINGMERKTIR KRÁKUUNGAR

Erik Mortensen Krákureiðrið Krákureiðrið

02. juni 1992 gingu Jens-Kjeld Jensen og Erik Mortensen ein túr runt um Toftavatn. Har funnu teir eitt krákureiður við fýra ungum, sum teir ringmerktu. Síðst í apríl í ár varð ein av hesum ringmerktu krákunum funnin deyð við Rituvík - 19 ár og 11 mánaðir eftir at hon varð ringmerkt. Hon varð funnin einans 3 km frá staðnum, har hon bleiv merkt sum ungi fyri næstan 20 árum síðan.


TAÐ EYDNAÐIST HELDUR IKKI AT FÁA LUNDAN FRIÐAÐAN Í 2012 - EIN KATASTROFA!

Nólsoy 23.06.2009 Nólsoy 23.06.2009 Nólsoy 23.06.2009

Heldur ikki í 2012 eydnaðist tað at fáa lundan friðaðan. Politikararnir hugsa bert um eitt, og tað er makrel! Fyri at gera støðuna enn betri hoyrist, at møgulig loyvi verða givin til garnaveiðu eftir makreli inni við land. Er tað veruliga so galið, at politikararnir nú eru farnir at hugsa longri enn til dagin í morgin? Taka við Ísland sum eitt dømi, doyggja um 120.000 fuglar í gørnunum hvørt ár, so verða hesi loyvi givin, verður góður møguleiki at kunna borðreiða við bæði lunda og lómi á føroysku tallerkunum í summar.

EIN SYRGILIGUR DEYÐI

Æða / Somateria mollissima faeroeensis við leivdunum av einum tjógvi um hálsin Æða / Somateria mollissima faeroeensis við leivdunum av einum tjógvi um hálsin

Vanliga verða tjógv hongd upp at turka í einum bandi. Tá hetta tjógvið varð etið, hevur onkur tveitt tað út, uttan at gáa um at taka bandið av. Hendan æðan var so óheppin at fáa hesa tungu byrðuna um hálsin, sum so síðani beindi fyri henni.

NÝTT ÚR ÍSLANDI

Ótrúligt; men meðan íslendingar hava teirra ringastu fíggjarstøðu í mannaminni, hava teir sjálvsagt sæð tað neyðuga í at seta kanningar í verk fyri at lýsa støðuna hjá teirra svartfugli og eisini sett pengar av til tað. Hendan kanningin er so orsøkin til at eitt friðingaruppskot er lagt fram í Altinginum.

Uppskot til vernd av svartfugli
Lógaruppskot um friðing av íslendska svartfuglinum
Føroysku politikararnir kundu lært nógv av teirra íslendsku feløgum!
 

Lomvigi / Uria aalge Jan Andries van Franeker & Jens-Kjeld Jensen Lundi / Puffin / Fratercula arctica grabae

Jan Andries van Franeker & Jens-Kjeld Jensen savnað saman deyðan svartfugl í Streymnesi, mai 2009

NÝTT UM ÍSLENDSKA LUNDAN, SUM HELST HEVUR TAÐ BETRI ENN SÍN  FØROYSKI FRÆNDI!

Jens-Kjeld ringmerkir lundapisu í Mykinesi

Nýggjar kanningar úr Vestmannaoyggjunum vísa, at 15% af øllum íslendskum ringmerktum lundum verða fráboðaðir aftur. Kanningarnar vísa eisini, at heili 30% av hesum fráboðanum er um gamlan verpingarfugl, sum so gott sum allur er fleygaður og kiptur (Erpur Snær Hansen pers. samskifti).
Haraftrat vísa kanningarnar hjá Helgason frá 2012, at í Vestmannaoyggjunum er árliga afturgongdin hjá verpandi lundanum 12,7% samanborðið við 7% í Røst í Noreg (sjá figurin hjá Tycho Anker-Nissen niðri undir).
Hendan óhugnaliga støðan hevur fingið íslendska Altingið at seta seg niður at viðgera eitt nýtt lógaruppskot um at friða lundan komandi 5 árini.

Keldur:

Erpur Snær Hansen Ph.D. Sviðstjóri Vistfræðirannsókna / Director of Ecological Research. South Iceland Nature Centre. Strandvegur 50, IS-900 Vestmannaeyjar, Iceland

Hálfdán H. Helgason: 2012. Survival of Atlantic Puffins (Fratercula arctica) in Vestmannaeyjar, Iceland during different life stages. M.S. thesis, Líf og umhverfisvísindadeild, Verkfræði- og náttúruvísindasvið, Háskóli Íslands, Reykjavík, Ísland

Les meira um íslendsku rapportina um at friða lundan


DEYÐUR SVARTFUGLUR OG LØGIN ATBURÐUR HJÁ ÁLKU

Lundi / Puffin / Fratercula arctica grabae

Sambært Mardik Leopold er óvanliga nógvur deyður svartfuglur rikin upp á hollendsku strendurnar í januar 2012. Talan er um lunda, álku, ritu og náta. Allir fuglarnir vóru diddarak, so helst eru allir deyðir í hungri. Eingin av lundunum var ringmerktur, so vit vita ikki, hvaðani teir stava. Men sum sæst á myndini niðri undir (fig. 1), so er ein føroyskt ringmerktur lundi fyrr funnin deyður í Fraklandi, so alt bendir á, at nakrir - um ikki nógvur - føroyskur lundi hevur vetrarvist við hollendsku strendurnar.
Álkurnar høvdu ein sera løgnan atburð í vetur: tær eltu skip, kavaðu og tyktust finna føði í kjalarvørrinum á skipunum. Tað er ógvuliga sjáldsamt at síggja álku elta skip í Norðsjónum; men í vetur hava í túsundatali gjørt tað – og allar samstundis yvir eitt sera stórt øki (fleiri túsund km2).
Eftir er bert at vóna, at ikki alt ov nógvur føroyskur lundi er millum hesar deyðu fuglarnar, tí so kann ”vanliga fallið” gerast so stórt sum 10-15%.

Sjá álkurnar elta skipið

Kort yvir allar føroyskt ringmerktar lundar, funnir uttanlanda. Kort: Sjúrður Hammer

Fig.1. Kort yvir allar føroyskt ringmerktar lundar, funnir uttanlanda.

HAGTØL YVIR DEYÐAN LUNDA, FUNNIN Í HOLLANDI

Lundin er á víðum havi á vetri. Tí er tað sera sjáldsamt at finna nakran deyðan lunda á nakrari strond ella fjøru. Mann kann sum danir siga, at tað einans er "toppurin á ísfjallinum", sum rekur á land. Men i januar 2012 varð 1 deyður lundi funnin fyri hvørjar 5 km av strond í Hollandi. Til samanberingar finna hollendingar vanliga "bara" 1 deyðan lunda fyri hvørjar 100 km, so her er stór broyting farin fram. 

Sjá hollendsku hagtølini yvir deyðan funnan fugl


ÓHUGNALIG TÝÐINDI ÚR RØST Í NOREGI

Puffin graph

Hendan stabbamyndin er gjørd av einum tí kendasta lundaekspertinum í heiminum Dr. Tycho Anker-Nilssen, Senior Research Scientist, NINA, Norwegian Institute for Nature Research.
Vit hava tíverri ongantíð gjørt nakra líknandi kanning her á landi, men stabbamyndin, sum vísir gongdina hjá lundastovninum á Røst í Noregi, kan lættliga brúkast til at samanbera gongdina hjá tí føroyska lundastovninum.
Fyri umleið 20 árum síðani varð føroyski lundastovnurin mettur at verða umleið 600.000 pør, tað er tað sama sum á Røst, og líka síðan hevur føroyski lundastovnurin verið í afturgongd. Vanliga roknað vit við eini javnari afturgongd hjá føroyska lundastovninum, og serliga, tá fleiri vánalig ár koma á rað og eingin pisa kemur undan; men útrokningar hjá Tycho Anker-Nilssen prógva, at "hansara" lundastovnur hevur eina afturgongd upp á 7% um árið - sum eisini sæst á hansara prognosu.
Eg ivist ikki eina løtu í, at hansara útrokning eisini er galdandi her hjá okkum. Hetta merkir, at føroyski lundin er útdeyður umleið ár 2025 – ella um 12 til 15 ár, um framhaldandi verður fleygað, eins og vanligt. Eg vil leggja dent á, at Tycho Anker-Nilssen hvørki kemur við gitingum ella bara sleingir nøkur tøl út; men at ógvuliga neyvar kanningar liggja aftanfyri alt, hann ger.
Higartil hevur tað ikki eydnast okkum at fáa lundan friðaðan kring landið, hóast øll kenna til tey seinnu mongu árini við ongari pisu. Heilt ófatuligt!
Um eingin fleygalundi verður í summar, er eingin vandi, tí so hava vit bara ta árligu vanligu afturgongdina á 7%; men verður eitt gott fleygaár, verður tað ein vanlukka fyri lundan, tí tá verður bara gamal verpingarfuglur fleygaður um alt landið, tí eingin pisa er komin undan seinastu 7 árini. Tí er okkara fiskimálaráðharri Jákup Mikkelsen maðurin ið avger, um vit skulu royna at tálma afturgongdini, ella um vit bara skulu lata standa til!
Nú vit skriva 19. januar 2012 ræður nærum lógloysi á økinum. Lundin fær bert frið, har fleygamenn kenna ábyrgd av stovninum og har grannastevna verður hildin, sum til dømis í Mykinesi.

Veiðihagtøl fyri lunda


RINGMERKING AV LOMVIGARPISUM
Lomvigarpisa / Uria aalge young
25.07.2011 vóru Bjarki Henriksen, Hendrik Egholm, Atli Jensen, Sandoy, Sjúrður Joensen (í Koltri), Jens Jákup Hansen frá Sjónvarpinum og eg - Jens-Kjeld Jensen, við Steinin millum kjálkar - tað vil siga Koytukjálkar og Brekkukjálkar í Lonini á Sandoynni, og ringmerktu lomvigarpisur.

Sjá tær einastandandi myndirnar og les nærri her


RINGMERKING AV SKÚGVAPISUM

Sjúrður Hammer við eini skúgvapisu / Stercorarius skua Skúgvur / Stercorarius skua Sjúrður Hammer við eini skúgvapisu / Stercorarius skua

Skúgvur / Stercorarius skua Skúgvur / Stercorarius skua Skúgvur / Stercorarius skua Skúgvur / Stercorarius skua

08.07.2011 vórðu eg og Sjúrður Hammer í Skúgvi og ringmerktu skúgvapisur. Hóast mjørka, sirm, sól og stundum regn, merktu vit 12 pisur, sum helst er umleið 20% av skúgvapisunum í oynni.

EITT FITT PAR
Villdunna / Anas platyrhynchos & Seglont / Aix galericulata
Slepp tær burtur - eg eigi hann!

Villdunna / Anas platyrhynchos & Seglont / Aix galericulata Villdunna / Anas platyrhynchos & Seglont / Aix galericulata Villdunna / Anas platyrhynchos & Seglont / Aix galericulata Villdunna / Anas platyrhynchos & Seglont / Aix galericulata

Villdunna / Anas platyrhynchos & Seglont / Aix galericulata

Um hendan vildunnan og seglantarsteggin kundu havt ynglað saman, hevði tað velt stóran skaða millum føroysku antarfuglarnar; men tíbetur kunnu tey ikki fáa ungar saman. Tey eru so forlipt í hvørjum øðrum, so sig tað ikki við tey :o)

ER HETTA Í LAGI?

Lunda útflyting

Skúvoy 2011

FØROYSKI BÚFUGLURIN DOYR Í HUNGRI
 Lundi / Fratercula arctica, Skálabotnur 23.05.2011
Ein syndarlig framhaldssøga!

Alt bendir á, at 2011 verður 7 fellisárið á rað hjá føroyska lundanum. Nógvir komu á land umleið 28. og 29. april og síðan tá hevur so gott sum eingin lundi verið at sæð á landi, hóast lundin skuldi havt vorpið um 20. mai. 28. mai sóust fleiri stórir stimar av makreli í Nólsoyarfirði. Plantuætið kom alt ov seint og nøgdin var eisini alt ov lítil, so eingin føði er til nebbasildina - sjá máting frá Havstovuni

2011 verður tí helst til sjeynda fellisárið á rað hjá eitt nú lundanum, ternuni og kjógvanum.


PLASTIKK Í NÁTUM
Jan Andries van Franeker & Elisa Bravo Rebolledo 14.05.2011
Í sambandi við dálkingina av nátum, hevur Jan Andries van Franeker enn einaferð verið í Føroyum í 2011 fyri at kanna, um nátin hevur meira ella minni av plastikki í maganum enn fyrr. Hesu ferð var Elisa Bravo Rebolledo saman við honum. Úrslitið av kanningini kemur væntandi seinni.

Sjá fleiri ógvuliga áhugaverdar myndir frá hesi vitjanini


FRIÐING AV LUNDANUM
Lundi / Fratercula arctica

Longu tann 16.01.2011 sendi eg bræv til Jákup Vestergaard við áheitan um at fá lundan friðaðan í 3 ár vegna stóru afturgongdina í stovninum.

Vegna tað, at eingin pisa er komin undan seinastu 7 árini, hevur bert verið fleygað av sjálvum lundastovninum, og tað merkir ein enn størri afturgongd enn vanlig vánalig ár. Á nøkrum plássum hava fleygamenn sjálvir valt at friða lundan; men als ikki alla staðni - tí er ein fyribils friðing alneyðug.
Vegna forfall av ymiskum orsøkum, hoyrdi eg ongantíð aftur frá Jákupi Vestergaard, tí sendi eg enn eina umbøn um at fáa á lag ein fund við hann, og hon var gingin mær á møti 14.03.2011. Eg bað Berg Olsen og Janus Hansen koma við mær á hendan fundin, so teirra meining eisini kundi verða galdandi.
Hóast tíðin at leggja fram nýggj lógaruppskot er farin, lovaði Jákup Vestergaard at gera tað hann kundi, fyri at fáa lundan friðaðan næstu 3 árini, so nú er bert at bíða. Vónandi fæst hetta í lag!

Veiðihagtøl fyri lunda


EINGIN VEIT Á MORGNI AT SIGA, HVAR HANN Á KVØLDI GISTIR...

Ring No. 8A62059 Ring No. 8A62059 Ring No. 8A62059

05. december 2006 var Rúni Poulsen úti og egndi í sínum egningarskúri í Nólsoy. Hann legði tá til merkis, at 6 tjaldursgrælingar vóru komnir heilt innar í skúrið. Hann skundaði sær at lata hurðina sftur, so eg kundi ringmerkja teir. Eg ringmerkti allar 6, og tann eini fekk ein ring við nr. 8A62059 á beinið. Hesin tjaldursgrælingurin hevur verið í vetrarvist í Nólsoy hvønn vetur síðani tá, og hann hevur altíð hildið til á sama stað. Hann var eisini her lagnudagin 02. februar 2011, tá ein svangur smyril legði á hann aftanífrá og drap hann. Smyrilin misti tjaldursgrælingin, tá Marnar á Skúr kom framvið, so í hansara hondum endaði nr. 8A62059.

DRUNNHVÍTI Hydrobates pelagicus

Drunnhvíti / Hydrobates pelagicus Jesper Johannes Madsen & drunnhvíti / Hydrobates pelagicus Drunnhvíti / Hydrobates pelagicus
November mánaði er tíðin, har drunnhvítaungarnir eru floygdir. Seinastu dagarnar hava fleiri ungar verið at sæð millum annað í Nólsoy. Tann, ið Jesper Johannes Madsen heldur á myndini, varð fangaður 10.11.2010 á Sundi. Hann var síðani ringmerktur og sloppin leysur í Kirkjubø.

Drunnhvíti / Hydrobates pelagicus Drunnhvíti / Hydrobates pelagicus Drunnhvíti / Hydrobates pelagicus


2010 VERÐUR ENN EITT FELLISÁR HJÁ FØROYSKA LUNDANUM

Nú sætta árið á rað gongur av skriðuni til hjá føroysku lundunum. Umframt tað, at teir ikki hava vorpið, eru nógvir longu funnir deyðir í hungri. Nú fleygatíðin er um at byrja, hava so gott sum eingir lundar verið at sæð í bølunum kring landið.
Um nakar av teimum gomlu lundunum skuldu vent aftur til bølini fyri at lodda dýpið og gera klárt til næsta ár, er tað mín vón, at fleygamenninir kring landið nýta vit og skil og ikki fara á fleyg nú í 2010, tí hóast lundin ikki er friðaður, hevur hann longu sum er, sera daprar framtíðarvónir.  

Lundar / Lunder / Puffins.
Í ár hevur óvanliga nógvur makrelur verið kring oyggjarnar, og nógvir sjómenn halda, at hann hevur etið ta støddina av nebbasild, sum lundin vanliga livir av.
Dagføring 15.07.2010
Tær fáu ternurnar, ið vurpu í ár, hava givið skarvin yvir, og eru rýmd frá eggum og ungum.
Lundin sæst nærum ikki - nú ein dagin vóru 5 lundar í tí stóra bølinum í Nólsoy, og tað er met í ár!
Hjá ritunum sá støðan betur út og nógv reiður vóru; men nú doyggja ritupisurnar eisini.
E.S. Støðan tykist verða tann sama í Suður- og vesturíslandi og á Røst í Lofoten, Noreg.

Dagføring 04.08.2010
Riturnar fingu bert fáar floygdar ungar í summar, og stóri spurningurin er, um hesir fara at yvirliva í vetur, tí teir vóru ikki serliga væl fyri.
Karsten Larsen taldi ritupisurnar í einum minni bøli í Mykinesi og úrslitið var <0,15 pisa í hvørjum reiðri. Sama teljing í Viðoy gav <0,20 pisa í hvørjum reiðri.
Eitt knappligt illveður tveir dagar í summar skolaði nøkur av teimum niðastu reiðrunum í Mykinesi á sjógv; men tað er so ikki orsøkin til hesa vánaligu úrkomuna.

Dagføring 12.08.2010
Íslendingar halda eisini, at makrelurin etur føðina frá búfuglinum – les áhugaverdu greinina


AFTUR Í 2010 DOYR BÚFUGLURIN Í HUNGRI
Nólsoy 29.05.2010
Longu 28. apríl 2010 lógu riturnar og fiskaðu eftir æti og aðrari føði tætt við bygdina í Nólsoy, og tað er altíð eitt dapurt tekin. Nú ein mánað seinni reka deyðir og hálvdeyðir lundar á land, har ættin rekur at. Alt bendir á, at lundarnir eru deyðir í hungri, og tað samsvarar eisini við tað, eg havi hoyrt frá fuglaplássunum - at alt ov fáir fuglar eru at síggja í bølunum. Lundi / Puffin / Fratercula arctica grabae.

LJÓSAMORREYÐUR RAVNUR
Ljósamorreyður ravnur
Nógv hevur verið skrivað um tann seinasta bringuhvíta ravnin, sum var skotin í 1902. Har aftrat hava vit kunnleika um ein hvítravn frá 1910 og ein frá 1915; men tíðarfestingin á hesum báðum seinnu er helst ikki røtt.  

Vit hava kunnleika um í minsta lagið 19 útstappaðar kring allan heimin. Ein av teimum er hesin føroyski útstappaði úr Leiden savninum í Hollandi, sum Hein van Grouw stendur við á myndini.
Á heysti 2007 var ein ljósamorreyður ravnur ravnur skotin úti í Fugloy (sjá myndina omanfyri). Hesin kundi ikki reiðiliga flúgva, og var tí happaður av krákunum alla tíðina. Síðani tá eri fleiri aðrir ljósamorreyðir ravnar sæddir hendinga ferð.
Ljósamorreyður ravnur hevur ofta ringar fjaðrar, sum ikki halda kuldanum úti, tískil má mann rokna við, at teir ikki kunnu yvirliva ein føroyskan vetur.
Fleiri hava sagt seg hava sæð bringuhvítan ravn, síðan tann seinasti var skotin í 1902. Ein skuldi verða sæddur á vetri 1947, ein annar á heysti 1948 í Nólsoy (Ryggi 1951) og tann triði um páskirnar 1965 nær Sandvík (Nolsøe & Jespersen 2004). Um tað veruliga hevur verið talan um bringuhvítar ravnar, sum fólk hava sæð, so haldi eg tað verða sera løgið, at teir bert eru sæddir eina ferð. Ei heldur trúgvi eg, at bringuhvítir ravnar kunnu hava flogið kring oyggjarnar í fleiri ár, uttan at nakar annar hevur varnast teir. Bringuhvítu ravnanir hava fínar fjaðrar og skuldu kunna klára seg eins væl og tann vanligi ravnurin. Her vil eg viðmerkja, at elsti ringmerkti vanligi ravnurin vit kenna, var 21 ár og 11 mánaðir gamal, tá ringurin var avlisin.
Eg eri tí ikki í iva um, at allir teir bringuhvítu ravnarnir, sum hava verið fráboðaðir síðan 1902, hava verið ljósamorreyðir, og ikki bringuhvítir.

Hein van Grouw

EFTIR GRÁSÚLU Í MYKINESI SEPTEMBER 2009
Mykines 2. september 2009 Línan verður riggað til Menn draga ta tungu línuna Menn draga ta tungu línuna Esbern verður hálaður upp Grásúlufongur
Tað verpa umleið 2400 pør av súlum í Mykineshólmi, Píka- og Flatadrangi og stovnurin tykist at økjast. Mykinesmenn hava seinastu árini tikið umleið 350 grásúlur í miðal mánaðarskiftið august og september.
Náttina millum 1. og 2. september 2009 fóru mykinesmenn so aftur eftir grásúlu í Mykineshólmi og 4. september vóru teir á Flatadrangi. Teir veiddu 655 grásúlur, sum vórðu býttar millum eigararnar av jørðini og veiðimennirnar.
Stóra úrtøkan av grásúlu samsvarar væl við stóru nøgdirnar av makreli og deils eisini nebbasild, sum hava verið at sæð í ár, so súlustovnurin hevur tað gott, hóast regluligu veiðuna.

NÓLSOYINGAR BJARGAÐU SÚLU Í NEYÐ
Súla, fløkt inn í net
Her verður súlan fangað
Pedda skerur netið av súluni
Og her flýgur ein glað súla
Hetta er tann umvenda verð!
Meðan mykinesmenn fyrireikaðu seg at fara eftir súlu, mannaðu 3 nólsoyingar bát, til at bjarga eini súlu í svárari neyð.

Eitt er, at vit halda, at tjøldur eiga at ganga í hafti; men nú er tað so tíverri eisini blivið gerandiskostur at síggja fugl flúgva runt við trolleivdum og øllum møguligum øðrum lorti hangandi undan sær. Hvussu nógvur fuglur mann verða so heppin sum hendan súlan úti í Nólsoy, sum fekk 3 mans at loysa seg úr haftinum?

Og so reypa vit av at hava verðins reinasta hav...

Benny, Ba & Pedda 01.09.2009

BÚFUGLURIN DOYR!

Ternupisurnar í Nólsoy og ritupisurnar í Mykinesi byrjaðu at doyggja í hungri 20. juli 2009.

Marnar á Skúr savnar deyðar ternupisur saman.

2009 tyktist annars verða eitt valaár fyri føroyska búfuglin. Seinast í juni og fyrstu 14 dagarnar av juli var ov mikið til av nebbasild, so ternurnar flugu við bæði 2-3 og 4 nebbasildum, hvørja ferð, tær vendu heim til pisuna. Brádliga kom vend í - tær vóru longri á sjónum, og komu bert inn við einari nebbasild hvørja ferð, og nú tann 23. juli doyggja so ternu- og ritupisurnar frá hond.

Bara ta einu náttina millum 23. og 24. juli doyðu 231 ternupisur í bølinum í Stokkvík í Nólsoy!
Náttina millum 24. og 25. juli doyðu 270 ternupisur á sama stað.
231 deyðar ternupisur.
Í dag 25. juli, sóust nakrar ternur flúgva við nebbasild í Nólsoy - møguliga, tí ættin nú er sunnan, og enn eru umleið 100 ternupisur á lívi í bølinum í Stokkvík. Eg havi tosað við fólk runt alt landið, og tey siga sum heild frá tí sama, sum í Nólsoy; men onkur letur væl at og sigur, at tað sær heilt gott út.
Hetta verður so fimta botnár á rað hjá búfuglinum , og tað skuldi verið løgið, gerst støðan ikki tann sama hjá lundapisunum.

LJÓSIR STARAUNGAR Í NÓLSOY AFTUR Í 2009
Triðja árið á rað hevur eitt vanliga litt starapar í Nólsoy fingið ljósar ungar: Í 2007 fingu tey 1 ljósan unga og ein vanliga littan, í 2008 3 ljósar ungar, har tann seinasti doyði í mars 2009, og í ár fingu tey 2 ljósar ungar og ein vanliga littan.
Á tí eini av hesum myndunum frá juli í ár sæst pápin saman við tríburðunum. Onkurs vegna er góðskan ella tilfarið í ljósu fjaðrunum ikki nóg góð, til at ljósu stararnir kunna liva veturin av.

TERNURNAR Í NÓLSOY TRÍVAST VÆL SUMMARIÐ 2009
Higartil tykjast ternurnar í Nólsoy trívast sera væl nú í summar. Fleiri hundrað pør eru beint norðan fyri bygdina, og nógvar ternupisur eru hálvvaksnar nú miðjan juli. Foreldrini bera unganum nebbasild alla tíðina og kunnu hava so mikið sum 4 nebbasildir í nevinum heim aftan á veiðuferð.

"NÁTAVAVGREYTUR"
Jan Andries Van Franeker & Jens-Kjeld Jensen.
14.05.2009 fóru Jan Andries Van Franeker og Jens-Kjeld ein túr til Leirvíkar at hyggja eftir nátum.

Sjá fleiri ógvuliga áhugaverdar myndir frá teirra túri


NÁTAUNGATÍÐ

Nátaungi / Mallemuk unge / Young fulmar. Nátaungi / Mallemuk unge / Young fulmar.

Í 2008 fóru teir fyrstu nólsoyarbátarnir eftir nátaungum 26. august. Væntast kann, at seinasti dagur verður umleið 10. september, tí nátaungarnir tykjast vera rættiliga javnir á vøkstri.
Fleiri av bátunum fáa millum 100 og 300 nátaungar um dagin; men bátarnir frá Hvannasundi, sum liggur nær við tey størstu bølini, fáa upp móti 900 nátaungar um dagin - men sundamenn hava eisini sera skjóttgangandi bátar.

Nátin hevur verið í støðugari afturgongd seinastu 20 árini, og í dag koma umleið 50 % færri nátaungar á sjógvin. Tað sigur seg sjálvt, at so verður eisini væl minni at fáa í glúpin.

Á myndunum omanfyri síggjast nólsoyarbrøðurnir Brynjálvur og Finnbogi royna eftir nátaungum í blikalogn eystan úr Nólsoynni 28.08.08.

TJALDUR VER VÆLKOMIÐ TIL OKKUM HEIM
Tjaldur, deytt í hafti / Strandskade, død af uld om benene / Oystercatched wrapped in wool and dead. Tjaldur, deytt í hafti / Strandskade, død af uld om benene / Oystercatched wrapped in wool and dead.
Myndir tiknar í Nólsoy 03.08.08
“Tjaldur ver vælkomið til okkum heim”...
Ja, enn einaferð bjóðaðu vit tær vælkomnum heim aftur til okkum!
Vit saknaðu teg og vóru væl fyrireikaði at taka móti tær – tú okkara tjóðfugur.

Eins og altíð, so lá lesullin klár á trøðunum, so tú kundi fjálga tær føturnar...
Nylonið lá eisini klárt til at styrkja um lesullina, so hon helt enn betri, tá hon skar beinini yvir á tær...
Var tað ikki nóg mikið, lá nógv annað klárt at taka ímóti tær – togendar, rustaðar hegnsrullur, ymisk bond og enntá píkatráður, so ikki kanst tú siga annað, enn at tú vart okkara vælkomni gestur. Tú okkara tjóðfuglur...


NÓLSOY 17. JULI 2008
Ternupisa / Havterneunge / Arctic tern pullus.
Skúgvur í ternubøli í Nólsoy / Storkjove i ternekoloni på Nólsoy / Great skua in an Arctic tern colony in Nólsoy.
Deyð ternupisa / Død havterneunge / Dead Arctic tern pullus.
Æða á reiðri / Edderfugl på rede / Eider's nest.
Ein av teimum fáu livandi ternupisunum í Nólsoy fjalir seg væl. Ein einsamallur skúgvur fær sær eina búrmáltíð av ternueggum og deyðum pisum.
Ein tíverri heilt vanlig sjón seinastu árini...
Men onkrum er lív lagað?

LUNDIN Í URÐINI Í NÓLSOY ER FRIÐAÐUR FRÁ 15. JUNI 2008 TIL 15. JUNI 2010
Bólstaður, Nólsoy. Urðin, Nólsoy. Urðin, Nólsoy. Urðin, Nólsoy.

15. juni 2008 samdust tey 3 hagastýrini í Nólsoy at friða lundan tey næstu 2 árini. Tað merkir, at ikki er loyvt at fleyga lunda í sjálvari Urðini. Tó verður loyvt at fleyga sær til eitt kók í Nýggjurð, ið liggur norðan fyri gomlu Urðina.

Orsøkin til at henda avgerð var tikin er, at sera illa hevur staðið til við lundanum seinastu 4 árini. Haraftrat fekk Urðin stóran skaða í landnyrðingsbriminum mánaðarskiftið feb. - mars 08, tá ein stórur partur av sjálvari Urðini skolaði í havið. Tá rapaðu 5 av 12 fleygasessum, umframt at 2 aðrir fingu stóran skaða.
Myndirnar omanfyri eru tiknar beint aftan á brimið, og lætt er at síggja, hvussu illa brimið er farið við gomlu Urðini. Á myndini niðanfyri sæst Nýggjurð.
Nýggjurð, Nólsoy.

TJALDURSGRÆLINGUR Arenaria interpress
Tann 9. marts 1998 ringmerkti eg 5 tjaldursgrælingar við havnina í Nólsoy, og ein av teimum fekk ringnummarið 8864314. Seinastu tíggju vetrarnar havi eg eygleitt ringmerktar tjaldursgrælingar á júst sama stað, men tað hevur ongantíð eydnast mær at fanga nakran av teimum. Men 21. mars 2008 - gott 10 ár seinni, var eg so heppin, at Hans Eli Sivertsen var í Nólsoy við sínum myndatóli. Millum annað tók hann fleiri myndir av hesum eina av "mínum" tjaldursgrælingum í so góðari góðsku, at lætt var at lesa ringnummarið.
Arenaria interpress
Aðrar fráboðanir av ringmerktum tjaldursgrælingum í Føroyum benda á, at hesir helst verpa í Norðurgrønlandi ella heilt yviri á Ellesmere Island.

DØPUR ÚTLIT FYRI FUGLIN Í 2008!
15. januar 2008 fann Meinhard Hansen 5 deyðar úthungraðar lundar í Funningsbotni, og dagin eftir, fann hann 1 aftrat.
18. januar fann Hans Eli Sivertsen 9 deyðar úthungraðar lundar við lendingina í Lamba.
25. januar fann Marnar á Skúr ein gamlan úthungraðan lunda í Nólsoy, sum doyði somu nátt.
27. januar fann eg so sjálvur 1 úthungraðan lunda í Nólsoy.
Út frá støddini vil eg meta lundarnar at vera norskar.
Frá seinast í oktober og til miðjan november 2007 sóust útrúliga nógvar álkur tætt við land; men tær hvurvu eins brádliga, ið tær vóru komnar. Og lomvigarnir, sum skuldi ligið nær landi seinastu mánaðirnar, hava ikki verið at sæð alt heystið. Lítið hevur eisini verið til av valmása og lítlum valmása.
Marnar á Skúr.

KRIKAMERKT GRÁGÁS
Hetta er aðru ferð, at ein krikamerkt grágás er fráboðað úr Føroyum. Rodmund á Kelduni sá og avmyndaði grágásasteggjan við appelsingula ANC merkinum um krikan í Sørvági 18.10.07.
Anser anser.
Bob Swan, sum merkti grágásina sum ein gamlan steggja í Skotlandi 30.11.2003, hevur eisini merkt lomvigar á Isle of Canna, og fleiri av teimum eru fráboðaðir aftur úr Føroyum.
Hesin grágásarsteggin reiðrast helst í Íslandi, hóast hann ikki er fráboðaður haðani enn.
Her sæst, hvaðani grágásin er fráboðað, síðan hon var merkt á fyrsta sinni.
COANCH - Lintrathen Loch, Tayside, Scotland 0-11-2003
COANCH - Easter Rarichie, Balintore, Ross-shire - 19-12-2004
COANCH - Easter Rarichie, Balintore, Ross-shire - 26-12-2004
COANCH - Rennibister, Firth, Orkney - 10-11-2005
COANCH - Hackland, Rendall, Orkney - 28-12-2005
COANCH - The Loons, Orkney - 25-11-2006
COANCH - Isbister, Orkney - 14-03-2007
COANCH - Ytri Suðurtriðingur, Vágar, Faeroes -18-10-2007

Bekymringsfull utvikling for sjøfugl i Vest-Norden

Klimastyrte endringer i havet har nærmest slått ut flere ledd i næringskjeden til sjøfugl i nordiske farvann. De få fuglene som møter opp på hekkeplassene sliter med å finne nok mat, og få unger lever opp. De omfattende og komplekse endringene som nå skjer i havet, gjør at det er viktigere enn noen gang å kontrollere de andre faktorene som påvirker sjøfugl negativt, som for eksempel fiskerier, oljeforurensning, miljøgifter og jakt. Det er rådet fra en ekspertgruppe som var samlet på Færøyene i 2007.

Les mer i denne pressemeldingen PDF
Rødnebbterne - Copyright: Morten Ekker

Tore Høyland
Informasjonsrådgiver, Direktoratet for naturforvaltning
(Adviser, Directorate for Nature Management)
Tlf.: +47 73 58 06 28, mobil: +47 99 39 60 25


Sera áhugaverd "skølta" síða:The Seabird Osteology Pages


Staraungi - Sturnus vulgaris faroenisis.

Nógvir staraungar verða ringmerktir í helgolandsrúsuni í í Nólsoy á hvørjum ári. Leggið til merkis, at føroyski staraungin er sera dimmur á liti - tað er tí hann hoyrir til undirslagið Sturnus vulgaris faroensis.

FØROYSKT RINGMERKTUR SKRÁPI FUNNIN DEYÐUR Í DANMARK
Skrápur merktur 29.8.1991 í Skúgvi. Funnin deyður á Omø Nordveststrand, vestan úr Skælskør,  Danmark 27.6.2003.  

Higartil eru tilsamans 850 skrápur og lírar ringmerktir í Føroyum. Fráboðanin omanfyri er tann næsta úr útlondum, so ikki kann sigast, at vit fáa nógvar fráboðanir aftur um henda fuglin.

Tann fyrsta fráboðanin um líra var um ein, sum var ringmerktur í Nólsoy 12. september 1995, og sum so var funnin deyður 11. november 1996 í Rockaway beach, New York City. So ikki kann sigast annað, enn teir føroysku skráparnir ferðast víða – til Skælskør í Danmark og so heilt til New York í USA!
Skúvoyingurin Hermann merkir ein skráp í brattlendinum í Skúvoy.

"TJALDUR VER VÆLKOMIÐ TIL OKKUM HEIM"

Tjaldur í hafti

Tjaldur verður loyst úr hafti

Ja, soleiðis syngja vit á hvørjum ári, til tess at bjóða tjóðfugli okkara, tjaldrinum, vælkomnum heim aftur á klettarnar!

Vit gleðast yvir hvønn tjaldursunga vit síggja, og eru ikki sørt erpin um, at onkra staðni her heima trívist tjaldrið so gott, at tað verður verandi har allan veturin.

Men tíverri eru ikki øll tjøldrini líka heppin. Á hvørjum ári doyggja alt ov mong av teimum fløkt inn í ullarlagdir og í leivdum av nyloni og øðrum tílíkum óruddi, sum fólk bara tveita frá sær, har tey standa, mitt í bønum.

Hóast nógv hevur verið tosað og skrivað um, hvussu óheppið tað er fyri tjaldrið at verða fangað í hafti, er støðan einki broytt - tað tykist verða ógjørligt, at fáa ánararnar av teimum ymisku teigunum at rudda upp eftir sær!Tað ger tað ikki betri, um tjaldrið er ringmerkt, tí tá fløkist tjaldrið nógv lættari í ullini!

Enska felagið BTO (British Trust For Ornithology) ringmerkir nógv tjøldur á hvørjum ári, og hóast vit fleiri ferðir hava heitt á bretarnar um at seta ringin oman fyri knæið á tjaldrinum, so hann ikki gerst fastur í ullini, so vilja teir ikki broyta teirra "habit" - men halda bert framm, sum teir plaga...

At enda vil eg viðmerkja, at hetta vakra tjaldrið á myndini doyði dagin eftir, at tað var loyst úr hafti. Og hetta er sanniliga hvørki tað fyrsta ella seinasta tjaldrið, vit hava loyst úr hafti. Ein stór skomm!
Vónandi lærir onkur nakað av myndunum...

Nólsoy 31.07.2003

Tjaldur í hafti

Tjaldur loyst úr hafti


STIÐJABARMUR Í NÓLSOY 17.07.04 KL. ÁTTA Á KVØLDI
Lundi. Lundi. Lundar. Lundar. Lundar.

TÍTLINGSKONGUR Regulus regulus
Títlingskongur er ein vanligur gestur her á landi bæði heyst og vár. Hesin avmyndaði steggin var fangaður í helgolandsfelluni í Nólsoy, og fleyg avstað aftur við einum ringi um annað beinið!

Títlingskongur / Regulus regulus. 


HVUSSU HILNAÐIST SUMMARIÐ 2004 HJÁ LUNDANUM?
Sum heild hilnaðist summarið 2004 illa hjá lundanum. Hann varp seint, og teir fáu ungarnir, sum komu undan, vórðu ikki floygdir fyrr enn seinast í august mánaða. 
Tilsamans vórðu gott 5000 lundar fleygaðir í Nólsoy, og seinasti fleygadagur var tann 28. juli.
Torlakkur við lundabyrðu. Torlakkur við lundabyrðu.
Vegna vantandi føði hava nógvir av føroysku svartfuglunum liðið hungursdeyðan í 2003. Eitt nú doyðu mest sum allar ternupisurnar 26. juli í einum av størstu bølunum í Nólsoy.
Støðan hevur stórt sæð verið tann sama í mest sum øllum grannalondum okkara - t.v.s. í Noregi, Íslandi og í Hetlandi.
Vert er at viðmerkja, at nebbasildin hvarv úr Norðuratlantshavinum tann 9. juli.

Lomvigaregg / Uria alge

Lomvigaregg
Copyright ©Jens-Kjeld Jensen
All Rights Reserved