01.2001

"LÚSHUNDUR".

Nú er aftur eitt nýtt djóraslag - ella plága - funnin í Føroyum.

við Jens-Kjeld Jensen, fuglaútstappara, Nólsoy.

Áðrenn ár 2000 fór aftur um bak, vóru vit aftur so heppin at finna eitt nýtt djóraslag í Føroyum. Hesu ferð var tað talan um eina hundalús av slagnum Trichodectes canis, sum ikki áður er funnin her á landi, men nú er funnin í trimum ymiskum støðum. Hendan hundalúsin hoyrir til "pelslúsa slagið", og er nær skyld við høvuðlúsina, sum við jøvnum millumbili er um at plága lívið av tí meiniga manninum. Hundalús trívist ikki á fólki í longri tíð.

Kalllúsin hjá pelslúsini er umleið 1,5 mm long, meðan kvennlúsin er umleið 2 mm. Tær eru giltar á liti. Tær eru meira ella minni gjøgnumskygdar, so tá tær hava fingið sær nakrar blóðdropar til matna, verða tær reydligar á liti!

Ein lús og ein loppa eru tvey heilt ymisk djór. Loppan er trýst saman á síðunum, og er tí væl hægri enn hon er breið. Hon hevur hetta skapið, so hon lættari kann hoppa á sínum báðum longu og kraftamiklu bakbeinum. Pelslúsin hevur 6 stutt kraftamikil bein við kleyvum, sum hon nýtir til at krøkja seg fasta við á sínum neyðars verti.

Pelslúsin Trichodectes canis sæst bert á hundum og teim djórum, ið eru nær skyld við hundar. Hon finst kring allan knøttin, hóast hon helst ikki longur er so vanlig á hundum í Norðurlondum.

Fyri nøkrum árum síðani var ein onnur pelslús funnin á einum hundi í Føroyum, men hon var avoydd, áðrenn hon náddi at spjaða seg kring landið.

Fleiri hundavinir hava innflutt skotskar seyðahundar seinru árini. Helst hava hesir somu samstundis innflutt ta nýggju pelslúsina.

Vaksnir hundar verða sjáldan nógv plágaðir av lús, meðan hundahvølpar kunna verða fullir av lúsum, sum teir hava fingið frá tíkini.

Tað sama mynstrið ger seg galdandi við høvuðlúsini, ið leggur á fólk. Tað eru altíð barnagarðar og skúlabørn, ið verða harðast rakt, meðan tað sjáldan hoyrist um nakra lúsaplágu á nøkrum ellisheimi!

Um tit hava ein hundahvølp, leggið so til merkis, um hann klórar sær óvanliga nógv. Ger hvølpurin tað, leiti so eftir hundalúsum. Hyggið væl aftan fyri oyruni, tí har er tað sera lætt hjá lúsini at krógva seg. Finna tit nakra lús, vaskið so hundin væl og virðuliga við lúsasjampo, og annars - ringið til djóralæknan!

Gott nýar!

Tekning: Kall- og kvennlús av hundalúsaslagnum Trichodectes canis.

Tekstur til mynd: Fýra fittir hvølpar - tilvildarlig mynd.

Myndatakari: Marita Gulklett.